ក្រុមការងាររបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាខេត្តកំពង់ចាម ដឹកនាំដោយ ទូច វណ្ណេត, អេង វណ្ណីកា និងស៊ាង ចិន្ដា ចុះបំពេញបេសកម្មការងារគម្រោងប្រចាំខែឧសភា នៅមូលដ្ឋានស្រុកកំពង់សៀម និងស្រុកកោះសូទិន ចាប់ពីថ្ងៃទី១១ដល់ថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២។ ដំណើរបេសកម្មការងារនេះគឺផ្ដោតទៅលើគម្រោងសំខាន់របស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម រួមមានដូចខាងក្រោម៖ គម្រោងទី១៖ ប្រវត្តិសាស្រ្តគ្រួសារ (THE HOME VISIT ) នៅថ្ងៃទី១២-១៣ និងថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា ក្រុមការងារអនុវត្តសកម្មភាពប្រវត្តិសាស្រ្តគ្រួសារនៅស្រុកកំពង់សៀម និងស្រុកកោះសូទិន។ ក្រុមការងារបានចំណាយរយៈពេលចំនួន២ថ្ងៃធ្វើការសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមនៅភូមិចំការសាមសិប ឃុំគគរ ស្រុកកំពង់សៀម។ ក្នុងរយៈពេល២ថ្ងៃដំបូងនេះ ក្រុមការងារបានសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នករស់រានមានជីវិតចំនួន៤គ្រួសារ។ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការចុះសម្ភាសន៍នៅមូលដ្ឋានស្រុកកំពង់សៀម ក្រុមការងារបន្តចុះជួបជាមួយអ្នករស់មានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមនៅភូមិមហាលាភជើង ឃុំមហាលាភ ស្រុកកោះសូទិន ដោយបានធ្វើបទសម្ភាសន៍ចំនួន៦គ្រួសារ។ ជាសរុប ក្រុមការបានសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមចំនួន៩គ្រួសារ។ គម្រោងទី២៖ ដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សារបស់យុវជន (THE YOUTH STUDY TOUR) នៅថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា ក្រុមការងារ រៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សារបស់និស្សិតផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិចំនួន១៩នាក់ ដឹកនាំដោយសាស្រ្តាចារ្យបណ្ឌិត ជា ស៊ីវម៉ី នៃសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្រ្តសេដ្ឋកិច្ច មកកាន់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម និងចេតីយ៍រំឭកសម្រាប់សហគមន៍ដើម្បីរំឭកការចងចាំពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ស្ថិតនៅភូមិចំការសាមសិប ឃុំគគរ ស្រុកកំពង់សៀម។ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា គរុនិស្សិតឆ្នាំទី១ ចំនួន២៧នាក់ (ស្រី២០នាក់ | ប្រុស៧នាក់)នៃមជ្ឈមណ្ឌលគរុកោសល្យភូមិភាគខេត្តកំពង់ចាម បានចូលទស្សនា «ការិយាល័យស្រាវជ្រាវ និងបណ្ណាល័យខ្មែរក្រហម» ខេត្តកំពង់ចាម ដែលស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណមជ្ឈមណ្ឌលគរុកោសល្យភូមិភាគខេត្តកំពង់ចាម។ ក្រុមការងារមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម បានទទួលស្វាគមន៍ និងនាំគរុសិស្សចូលរួមទស្សនាពិព័រណ៍រូបថត និងការដាក់តាំងសម្ភារៈរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ដើម្បីបង្កើនការចង់ដឹង និងការចង់សួរបន្ថែមអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរក្រហម។ គម្រោងទី៣៖ គម្រោងប្រវត្តិសាស្រ្តនិងសុខភាព សម្រាប់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម (THE HEALING PROJECT) នៅថ្ងៃទី១៥និងថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ក្រុមការងារ គ្រោងជួបពិភាក្សាជាមួយអាជ្ញាធរស្រុកកំពង់សៀម និងសាលាស្រុកកោះសូទិន ទៅលើគម្រោងគម្រោងប្រវត្តិសាស្រ្តនិងសុខភាព សម្រាប់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ក៏ប៉ុន្ដែដោយសារតែមានភាពម៉មាញឹកក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ អាជ្ញាធរស្រុកទាំង២ស្នើសុំធ្វើការជួបប្រជុំនៅខែមិថុនាខាងមុខនេះវិញ។ ជាលទ្ធផល ក្រុមការងារ រក្សាទំនាក់ទំនងជាប្រចាំមុនការជួបប្រជុំនៅពាក់កណ្ដាលខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២នេះ។ គម្រោងទី៤៖ សូត្រចាម (THE CHAM SILK) ចាប់ពីថ្ងៃទី១៦ ដល់ថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ក្រុមការងារគម្រោងសូត្រចាម ដឹកនាំដោយមីន សាណាស់ ឡុង អូន និងស៊ាង ចិន្ដា ចុះធ្វើការស្រាវជ្រាវអំពីសូត្រចាមក្នុងភូមិសាស្រ្តភូមិទី១៣ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ស្រុកកោះសូទិន គឺមានវប្បធម៌ និងបរិស្ថានបែបជនបទគួរអោយទាក់ទាញ។ ប្រជាជនដែលមានជនជាតិខ្មែរ ជនជាតិភាគតិចចាម «ខ្មែរឥស្លាម» និងជនជាតិភាគតិចចិនរស់នៅស្រុកកោះសូទិន ប្រកបរបរចញ្ចឹមជីវិតរួមមានតម្បាញសូត្រ ធ្វើស្រែចំការ និងនេសាទ។ ប្រជាជនរស់នៅកោះសូទិនរៀបចំផ្ទះសម្បែងបែបជនបទ និងមានការនិយាយស្ដីរួសរាយរាក់ទាក់។ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៦ ដល់ថ្ងៃទី១៨ ក្រុមការងារធ្វើដំណើរពីបានចុះជួបសម្ភាសន៍ជនជាតិភាគតិចចាម ចំនួន៥នាក់ នៅភូមិទី១៣ ឃុំ/ស្រុកកោះសូទិន ដែលមានចំងាយប្រហែល១៥គីឡូម៉ែត្រ។ គម្រោងទី៥៖ ការប្រារព្ធពិធីបង្សុកូលឧទ្ទិសកុសលនៅចេតីយ៍រំឭកសម្រាប់សហគមន៍ដើម្បីរំឭកដល់ជនរងគ្រោះដែលបានបាត់បង់ជីវិតក្នុងរបបខ្មែរក្រហម រៀបចំដោយសមាគមអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមនៅមូលដ្ឋានឃុំគគរ (THE INFORMAL KHMER ROUGE SURVIVOR ASSOCIATION) នៅថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា និងសមាគមអ្នក់រស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមនៅឃុំគគរ រៀបចំប្រារព្ធពិធីបង្សុកូលឧទ្ទិសកុសលនៅចេតីយ៍រំឭកសម្រាប់សហគមន៍ដើម្បីរំឭកការចងចាំពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍។ ចេតីយ៍រំឭកសម្រាប់សហគមន៍ មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិចំការសាមសិប ឃុំគគរ ស្រុកកំពង់សៀម ដែលមានចំងាយប្រហែល១៥គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តកំពង់ចាម។ ការសង្កេតអំពីការចុះបំពេញបេសកម្មការងារប្រចាំខែឧសភានេះ (FIELD TRIP OBSERVATION) ក្រុមការងារបានចុះបំពេញបេសកកម្មការងារប្រចាំខែឧសភានេះក្នុងរយៈ១០ថ្ងៃដើម្បីអនុវត្តគម្រោងដែលមាននៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម។ ក្នុងថ្ងៃដំបូង ក្រុមការងារបានរៀបចំតម្លើងពិព័រណ៌រូបថត និងរៀបចំការរិយាល័យសម្រាប់ទស្សនកិច្ចសិក្សារបស់និស្សិតនៃសកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្រ្ត និងវិទ្យាសាស្រ្តសេដ្ឋកិច្ច និងគរុនិស្សិតនៃមជ្ឈមណ្ឌលគរុកោសល្យភូមិភាគខេត្តកំពង់ចាម។ នៅថ្ងៃបន្ទាប់ ក្រុមការងារបានចុះទៅភូមិសាស្រ្តកោះសូទិន ដើម្បីធ្វើប្រវត្តិសាស្រ្តគ្រួសារ និងជួបជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។ ក្នុងអំឡុងពេលនៃការចុះមូលដ្ឋានស្រុកកោះសូទិន ក្រុមការងារបានពើបប្រទះឃើញនូវសំណង់ព្រះវិហារបុរាណក្នុងវត្តមហាលាភ និងបានផ្ដិតយករូបភាពមួយចំនួននៅក្នុងព្រះវិហារបុរាណនេះ។ ក្រៅពីបានផ្ដិតយករូបគំនូរបុរាណ ក្រុមការងារបានដឹងខ្លះអំពីប្រវត្តិនៃវត្តមហាលាភដែលមានទាក់ទងជាមួយរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ និងតំណាលរឿងព្រេងខ្មែរ (ដែលត្រូវបានរៀបរាប់ខាងក្រោមនេះ)។ បន្ថែមលើនេះទៀត ក្រុមការងារបានដឹងអំពីភូមិសាស្រ្តស្រុកកោះសូទិនដែលស្ថិតនៅត្រើយម្ខាងទៀតនៃទន្លេមេគង្គ។ ក្រុមការងារ បានទទួលស្វាគមន៍ដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សាររបស់ក្រុមនិស្សិត និងគរុនិស្សិតមកកាន់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម និងការិយាល័យស្រាវជ្រាវ និងបណ្ណាល័យឯកសារខ្មែរក្រហម។ និស្សិត និងគរុនិស្សិតមួយចំនួនចាប់អារម្មណ៍ទៅលើរូបភាពភ្ជាប់ជាមួយរឿងរ៉ាវរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម និងការដាក់តាំងសម្ភារៈប្រមូលបានបន្សល់ទុកពីរបបខ្មែរក្រហម ចំណែកឯខ្លះទៀត ចង់ដឹងបន្ថែមអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរក្រហម កិច្ចការស្រាវជ្រាវ កិច្ចការតម្កល់ឯកសារខ្មែរក្រហម និងកិច្ចការងាររបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារខេត្តកំពង់ចាម។ អ្វីដែលក្រុមការងារទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍បន្ថែមទៀតនោះគឺការប្រារព្ធពិធីបង្សុកូលឧទ្ទិសកុសលនៅចេតីយ៍រំឭកសម្រាប់សហគមន៍ដើម្បីរំឭកដល់ជនរងគ្រោះដែលបានបាត់បង់ជីវិតក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ចេតីយ៍រំឭកសម្រាប់សហគមន៍ គឺជាសំណង់និមិត្តរូបលើកទី១ ដែលមាននៅភូមិសាស្រ្តឃុំគគរ។ មុនកាលកសាងសំណង់ចេតីយ៍រំឭកសម្រាប់សហគមន៍នេះ ប្រជាជននៅឃុំគគរ ប្រារព្ធពិធីបង្សុកូលឧទ្ទិសកុសលដល់ជនរងគ្រោះក្នុងរបបខ្មែរក្រហមក្នុងបេរិវេណវត្តគគរ ឬនិមន្តព្រះសង្ឃមកសូត្រមន្តបង្សុកូលនៅតាមផ្ទះរៀងៗខ្លួន។ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ២០២២នេះ ប្រជាជននៅមូលដ្ឋានឃុំគគរ ជាពិសេសអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម អាចរៀបចំពិធីបង្សុកូលឧទ្ទិសកុសលដល់ជនរងគ្រោះក្នុងរបបខ្មែរក្រហមជាសមូហភាពបាន។ បញ្ហាប្រឈម & ដំណោះស្រាយ (CHALLENGES & SOLUTIONS) ក្នុងអំឡុងពេលចុះបំពេញកិច្ចការងារតាមមូលដ្ឋាន ក្រុមការងារបានជួបប្រទះបញ្ហាប្រឈមរួមមាន៖ ចំងាយផ្លូវ ការធ្លាក់ភ្លៀង ទំនុកចិត្តរបស់ប្រជាជនមូលដ្ឋាន ពេលវេលាមិនគ្រប់គ្រាន់ និងភាពម៉មាញឹករបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន គឺជាកត្តារួមផ្សំដែលបណ្ដាលឲ្យការបំពេញកិច្ចការងារមិនបានជោគជ័យតាមការគ្រោងទុក។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមការងារ មានភាពបត់បែនក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយដើម្បីឆ្លើយតប រួមមាន៖ ការស្វែងរកផ្លូវកាត់ដើម្បីទៅដល់គោលដៅតែមួយ ការពិនិត្យមើលព្យាករណ៍អាកាសធាតុ ការចំណាយពេលនិយាយណែនាំខ្លួន និងនិយាយលេងជាមួយប្រជាជនមូលដ្ឋាន និងការរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។ សេចក្ដីសន្និដ្ឋាន ការចុះបំពេញកិច្ចការងារមូលដ្ឋានក្នុងរយៈវែងប្រចាំខែឧសភានេះ បានសម្រួលដល់ក្រុមការងារដើម្បីបំពេញការងារបានទៅតាមផែនការគ្រោងទុក។ បើទោះបីជាមានបញ្ហាប្រឈមបានកើតឡើង ក្រុមការងារអាចសម្រេចលទ្ធិផលបានរួមមាន៖ ទី១) ការចុះធ្វើប្រវត្តិសាស្រ្តគ្រួសារបានចំនួន៩, ទី២) ការរៀបចំទស្សនកិច្ចសិក្សាចំនួន២, ទី៣) ការរក្សាទំនាក់ទំនងជាប្រចាំជាមួយអាជ្ញាធរស្រុកកោះសូទិន និងស្រុកកំពង់សៀម, ទី៤) ការចុះស្រាវជ្រាវគម្រោងសូត្រចាម នៅភូមិសាស្រ្តកោះសូទិន (សម្ភាសន៍ចំនួន៥ និងរបាយការណ៍ស្ដីពីដំណើរចុះស្រាវជ្រាវ), និងទី៥) ការផ្ដល់ការគាំទ្រដល់សមាគមអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមដើម្បីរៀបចំពិធីបង្សុកូលឧទ្ទិសកុសលនៅចេតីយ៍រំឭកសម្រាប់សហគមន៍នៅទិវាជាតិនៃការចងចាំ ថ្ងៃទី២០ ឧសភា។ Kampong Cham Documentation Center - May Fieldtrip Activities Report by Touch Vannet & Eng Vannika Photo by Seang Chenda Documentation Center of Cambodia Archives