113 copies have been distributed to students from Heng Samrin Prey Lvea High School of Prey Kabas Districts, Takeo province. September 13, 2023 អំណានសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្ត្រ» និងការសិក្សាស្វែងយល់ពីព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារថ្ងៃ១៨មីនា ផលប៉ះពាល់ក្រោយរដ្ឋប្រហារ និងការកេងចំណេញរបស់ខ្មែរក្រហមចំពោះការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលរួបរួមជាតិកម្ពុជា របាយការណ៍៖ រឹម ស្រីស្រស់ សៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្រ្ត» ចំនួន១១៣ក្បាល ត្រូវបានចែកជូនដល់សិស្សានុសិស្សចំនួន១១៣នាក់(ស្រី៧៤នាក់) នាព្រឹកថ្ងៃទី១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ នៅក្នុងបរិវេណវិទ្យាល័យ ហេង សំរិន ព្រៃល្វា នៃស្រុកព្រៃកប្បាស។ កម្មវិធីនេះ រៀបចំឡើងដោយមានការសហការជាមួយលោកនាយកនៃវិទ្យាល័យ ហេង សំរិន ព្រៃល្វា។ ជាកិច្ចចាប់ផ្ដើម លោកនាយកបាននិយាយលើកទឹកចិត្ត ក៏ដូចជាបំផុសសិស្សានុសិស្សទាំងអស់ឲ្យសួរសំណួរឲ្យបានច្រើន ដើម្បីបានជាចំណេះដឹងសម្រាប់ការប្រឡងទុតិយភូមិនាពេលខាងមុខនេះ។ បន្ដមក លោក ផេង ពង្សរ៉ាស៊ី ដែលជានាយកនៃមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាខេត្តតាកែវ បានធ្វើបទបង្ហាញខ្លីពី៖ ១) ព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារជាប្រវត្តិសាស្ត្រនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០។ ២) ការបង្កើតរណសិរ្សរួបរួមជាតិកម្ពុជានៅថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ និងការអំពាវនាវរបស់សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ឲ្យប្រជាជនដែលនៅតែគោរពស្រឡាញ់ព្រះអង្គ ចូលព្រៃម៉ាគី ដើម្បីរួមកម្លាំងរំដោះប្រទេសចេញពីការគ្រប់គ្រងរបស់ លន់ នល់។ ៣) មូលហេតុនៃការយាងមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជានៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧៣ របស់សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ និងសម្តេចម៉ែ។ ៤) មូលហេតុនៃការរារាំងរបស់ក្រុមខ្មែរក្រហមចំពោះការយាងមករបស់សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ និងសម្តេចម៉ែ។ ៥) ការយល់ឃើញរបស់សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ចំពោះការព្យាយាមរារាំងព្រះអង្គមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា។ ៦) ភាពមិនជាប់ទាក់ទងគ្នារវាសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ និងខ្មែរក្រហម ក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាក្នុងចន្លោះថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ដល់ដើមឆ្នាំ១៩៧៩។ បន្ទាប់មក សៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្ត្រ» ត្រូវបានចែកជូនទៅកាន់អ្នកចូលរួមទាំងអស់ និងបានផ្តល់ពេលវេលា១៥នាទីដល់អ្នកចូលរួម ដើម្បីអានសៀវភៅនេះ។ ក្រោយមកទៀត លោកនាយកវិទ្យាល័យបានផ្តល់ដល់សិស្សានុសិស្សបួននាក់ នូវឱកាសស្ម័គ្រចិត្តអានសៀវភៅនេះឲ្យឮៗ ដើម្បីឲ្យអ្នកចូលរួមទាំងអស់បានស្តាប់។ ពេលកំពុងអាន អ្នកឯទៀតក៏អានដែរ ប៉ុន្តែអានដោយស្ងៀមស្ងាត់នៅនឹងកន្លែងរៀងខ្លួន។ ជាចុងក្រោយ សិស្សា នុសិស្សពីរនាក់ តំណាងឲ្យអ្នកចូលរួមទាំងអស់ បានស្ម័គ្រចិត្តឡើងថ្លែងអំណរគុណដល់កម្មវិធីចែកចាយសៀវភៅនៅថ្ងៃនេះ និងបានសម្តែងអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយនៅពេលទទួលបានសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្ត្រ»។ អ្នកទាំងពីរ ក៏បានថ្លែងនូវសារជូនពរដល់ហ្លួងម៉ែ ក្នុងន័យថ្វាយព្រះពរឲ្យហ្លួងម៉ែមានព្រះជន្មាយុយឺនយូរជាងរយព្រះវស្សា និងគង់ជាម្លប់ដល់កូនចៅ ចៅទួតទាំងអស់គ្នា។ សិស្សានុសិស្សបីនាក់ ត្រូវបានជ្រើសរើសចេញពីអ្នកចូលរួមទាំង១០៣នាក់ ដើម្បីសាកសួរសំណួរមួយចំនួនទាក់ទងនឹងចំណេះដឹងពីប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជាក្រោយថ្ងៃ១៨ មីនា ១៩៧០។ សិស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមបីនាក់ បានដឹងព្រឹត្តិការណ៍ធំៗចំនួនពីរគឺ (១) បន្ទាប់ពី លន់ នល់ ធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ គឺប្រទេសកម្ពុជាធ្លាក់ចូលក្នុងភ្នក់ភ្លើងសង្គ្រាម ការបែងចែកតំបន់គ្រប់គ្រង ការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ និងទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាជនកាន់តែកើនឡើង និង (២) ប្រជាជននាំគ្នារត់ចូលព្រៃម៉ាគី តាមការអំពាវនាវរបស់សម្តេច ព្រះ នរោត្តម សីហនុ។ សិស្សម្នាក់ទៀត បានដឹងហេតុការណ៍ពីចំណុចទៀតគឺ (១) ការធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ គឺដោយសារការដណ្តើមអំណាចគ្រប់គ្រងគោលនយោបាយនិងប្រទេសជាតិ និង (២) ទោះបីជាមានប្រជាជនច្រើននាក់បានចូលរួមនៅក្នុងចលនារួបរួមជាតិកម្ពុជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏នៅមានមនុស្សមួយចំនួនបានក្លាយជាកម្លាំងបង្កប់របស់របប លន់ នល់ ដែរ។ ចំណែកឯយុវសិស្សម្នាក់ទៀត បានដឹងថា បន្ទាប់ពីសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ត្រូវ លន់ នល់ ធ្វើរដ្ឋប្រហាររួចមក ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលរងការទម្លាក់គ្រាប់បែកជាច្រើននៅក្នុងទូរទាំងប្រទេស។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាសម្តីផ្ទាល់របស់យុវសិស្សទាំងបីនាក់៖ ខ្ញុំឈ្មោះ ស្រៀង លាងហៃ ភេទស្រី អាយុ១៨ឆ្នាំ ជាសិស្សរៀនថ្នាក់ទី១២ នៃវិទ្យាល័យ ហេង សំរិន ព្រៃល្វា។ ១. ខ្ញុំបានដឹងអំពីការធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេចសីហនុថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ដែលមានហេតុការណ៍កើតឡើងដូចជា មានការធ្វើសង្រ្គាមត្រជាក់ មានអំពើពុករលួយបក្សពួកនិយម ពេញផ្ទៃប្រទេស។ បន្ទាប់មក ក៏មានមន្ត្រីបានក្បត់នឹង សាធារណរដ្ឋ លន់ នល់។ ២. ប្រជាជនបានរត់ចូលព្រៃម៉ាគី ដើម្បីរួបរួមកម្លាំងប្រឆាំងនឹងរបបសាធារណរដ្ឋ។ ខ្ញុំឈ្មោះ សែត សុគន្ធនីសា ភេទស្រី អាយុ១៨ឆ្នាំ ជាសិស្សរៀនថ្នាក់ទី១២ នៃវិទ្យាល័យ ហេង សំរិន ព្រៃល្វា។ ១. ខ្ញុំបានដឹងថាការទម្លាក់សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ដោយសារការគ្រប់គ្រងគោលនយោបាយ ហើយក្រុមខ្មែរក្រហមចង់ចូលកាន់កាប់ប្រទេសទាំងមូល។ បន្ទាប់មកសម្ដេចសីហនុទ្រង់ចង់បង្រួបបង្រួមជាតិខ្មែរ។ ២. ការដែលប្រជាជនចូលព្រៃម៉ាគីដោយសារតែសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ទ្រង់បានឲ្យប្រជាជនភៀសខ្លួនដើម្បីបង្កើនកម្លាំងជាមួយប្រជាជនដែលមានភាពស្មោះត្រង់ជាមួយព្រះអង្គ។ កំឡុងពេលដែលប្រជាជនចូលព្រៃម៉ាគី ក៏មានជនកង្កប់បក្សពួកខ្មែរក្រហម និងជនជាតិវៀតណាម ទើបធ្វើឲ្យប្រជាជនខ្មែរចូលព្រៃម៉ាគីបណ្ដាលឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ ឬបាត់បង់អាយុជីវិតជាដើម។ ៣. ក្រោយពីទទួលបានសៀវភៅនេះរួច ខ្ញុំមានអារម្មណ៍សប្បាយរីករាយដែលបានយល់ដឹងពីប្រវត្តិសាស្ត្រកាន់តែច្រើនជាងមុន ហើយបានផ្ដល់ជាសារៈសំខាន់ដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយបានដឹង និងសិក្សាផងដែរ។ ខ្ញុំឈ្មោះ ម៉ុត ស្រីសុខសាន្ដ ភេទស្រី អាយុ១៨ឆ្នាំ ជាសិស្សរៀនថ្នាក់ទី១២ នៃវិទ្យាល័យ ហេង សំរិន ព្រៃល្វា។ ១. ខ្ញុំបានដឹងពីការធ្វើដំណើររបស់ព្រះបាទនរោត្ដមសីហនុយាងទៅប្រទេសប៉េកាំង។ បន្ទាប់មកមានការទម្លាក់គ្រប់បែកនៅប្រទេសខ្មែរ។ ២. ក្នុងការដែលប្រជាជនរត់ចូលព្រៃម៉ាគី គឺដើម្បីភៀសខ្លួនទៅកសាងកម្លាំង។ ៣. ខ្ញុំមានអារម្មណ៍រីករាយនៅពេលទទួលបានសៀវភៅនេះ ព្រោះជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្មែរ ហើយជាចំណែកមួយក្នុងការទទួលបានចំណេះដឹងសម្រាប់ប្រឡងបាក់ឌុបនាពេលខាងមុខនេះ។