យុវជនមកពីឃុំជាំ និងឃុំចាន់មូល ស្រុកមេមត់រៀនសូត្រ អំពីការប្រព័ន្ធសន្តិសុ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម(១៩៧៥-១៩៧៩) រាយការណ៍ដោយៈ ឡុង ដានី និង វី ស៊ីថា នៅវេលាម៉ោង៧:៣០នាទីព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ យុវជនចំនួន៤៨នាក់ (ស្រី៣៥នាក់) មកពីឃុំជាំ និងឃុំចាន់មូល ស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ បានចូលរួមវេទិកាថ្នាក់រៀនស្ដីអំពីប្រព័ន្ធសន្តិសុខក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩) នៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកោះថ្ម ខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ ជាកិច្ចចាប់ផ្តើម លោក ឡុង ដានី នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកោះថ្ម បានដឹកនាំយុវជនដើរទស្សនាពិព័រណ៌នៃបណ្តុំរូបថត រូបគំនូរ និងផែនទីទាំង១៣៣ នៅក្នុងការិយាល័យមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកោះថ្ម ដោយចាប់ផ្តើមពីបណ្តុំរូបថតនៃសង្គ្រាមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ដោយចាប់ផ្តើមចេញពីតំបន់កោះថ្ម, បណ្តុំរូបថតនៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩), បណ្តុំរូបថតនៃជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាបន្ទាប់ពីរបបខ្មែក្រហមបានដួលរលំនៅថ្ងៃ៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩, បណ្តុំរូបថតភស្តុតាងអំពីឧក្រិដ្ឋកម្មដែលប្រព្រឹត្តិដោយរបបខ្មែរក្រហម (១៩៧៥-១៩៧៩) បណ្តុំរូបគំនូដែលសមមិត្ត ហ៊ុន សែន (សមេ្តចតេជោ ហ៊ុន សែន) និងយុទ្ធមិត្ត៤រូបចាកចេញទៅប្រទេសវៀតណាមដើម្បីរៀបចំកម្លាំងវាយផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុល ពតនៅថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៧ និងផែនទីបង្ហាញផ្លូវដែលសមមិត្ត ហ៊ុន សែន និងយុទ្ធមិត្ត៤រូបបានចាកចេញពីបន្ទាយយោធានៅភូមិកោះថ្មទៅតំបន់ព្រំដែនអាងដាច់ដើមត្រយឹង (X-16) និងទីតាំងមួយចំនួននៅក្នុងស្រុកឡុកនិញ ខេត្តសុងប៊ែរ ប្រទេសវៀតណាម និងការបង្កើតអង្គភាព១២៥ ដែលជាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជាដំបូងបង្អស់ ដើម្បីវាយផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពួជសាសន៍ ប៉ុល ពត នៅថ្ងៃទី១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៨។ ជាកិច្ចបន្តលោក ឡុង ដានី បានធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩)ស្តី អំពីការប្រព័ន្ធសន្តិសុខក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩)។ លោក ឡុង ដានី មានប្រសាសន៍ថា បើយោងតាមការស្រាវជ្រាវរបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា គឺមានប្រជាជនរាប់សែននាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនយកទៅឃុំឃាំង ធ្វើទារុណកម្ម សួរចម្លើយ និងសម្លាប់យ៉ាងព្រៃផ្សៃនៅតាមមន្ទីរសន្តិសុខនានានៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជានៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩)។ ខ្មែរក្រហមបានបង្កើតមន្ទីរសន្តិសុខប្រមាណជិត២០០កន្លែងស្ទីរគ្រប់ទីកន្លែងនៅទូទាំងប្រទេស។ មន្ទីរសន្តិសុខ គឺជាពាក្យដែលខ្មែរក្រហមប្រើជំនួសពាក្យ គុក។ មន្ទីរសន្តិសុខ ឬគុកត្រូវបានខ្មែរក្រហមប្រើប្រាស់ជាកន្លែងឃុំឃាំង កន្លែងសួរចម្លើយ និងកន្លែងសម្លាប់អ្នកទោស។ នៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩) ខ្មែរក្រហមបានរៀបចំមន្ទីរសន្តិសុខជា ៥កម្រិតដូចខាងក្រោម៖ ១)មន្ទីរសន្តិសុខ៣កម្រិតដំបូង គឺ (កម្រិតឃុំ កម្រិតស្រុក និងកម្រិតតំបន់) គឺភាគច្រើនជាកន្លែងឃុំឃាំងអតីតទាហាន និងមន្រ្តីរដ្ឋការនៃរបប លន់ នល់ និងអ្នកទោសផ្សេងទៀតដែលជាប្រជាជនសាមញ្ញជាប់ចោទពីបទលួចរបស់របរឬចំណីអាហារ ឬរត់ចោលកន្លែងធ្វើការងារ ឬនិយាយអាក្រក់ពីអង្គការ។ ២) មន្ទីរសន្តិសុខកម្រិតភូមិភាគ គឺជាកន្លែងឃុំឃាំង ធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់យុទ្ធជនខ្មែរក្រហម និងក្រុមគ្រួសារ និងអ្នកទាំងឡាយណាដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសផ្សេងៗនៅក្នុងភូមិភាគនោះ។ ៣)មន្ទីរសន្តិសុខកម្រិតខ្ពស់បំផុត គឺជាមន្ទីរសន្តិសុខមជ្ឈិម ដែលមានឈ្មោះសម្ងាត់ហៅថា មន្ទីរ ស-២១ ដែលទីតាំងនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ អ្នកទោសនៅមន្ទីរ ស-២១ ស្ទើរតែទាំងអស់ជាអតីតកម្មាភិបាល កងទ័ពខ្មែរក្រហម និងក្រុមគ្រួសារដែលជាប់ចោទពីបទក្បត់ខ្មែរក្រហម(បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា)។ មានអ្នកទោសតិចតួចណាស់ដែលបានរួចជីវិតពីមន្ទីរ ស-២១។ នៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ខ្មែរក្រហមបានបែងចែកខ្មាំងជាពីប្រភេទគឺ សត្រូវខាង ក្នុង និងសត្រូវខាងក្រៅ។ សត្រូវខាងក្នុង គឺជាប្រជាជនថ្មី មន្ត្រីរដ្ឋការពីរបបមុន ជនជាតិដើមភាគតិចតំបន់ភ្នំ ជនជាតិភាគតិចចាម ជនជាតិភាគតិចវៀតណាម ជនជាតិភាគតិចចិន បញ្ញវន្ត ជាដើម។ សត្រូវខាងក្រៅ គឺសំដៅទៅសហរដ្ឋអាមេរិក អតីតសហភាពសូវៀត ប្រទេសថៃ ប្រទេសវៀតណាម បណ្តាលប្រទេសសង្គមនិយមមួយចំនួនទៀត។ ជនបរទេស ប្រជាជនខ្មែរ និងកម្មាភិបាល កងទ័ពខ្មែរក្រហមដែលបានជាប់ចោទថាបានបម្រើការងារជាភ្នាក់ងារឲ្យប្រទេសដូចបានរៀបរាប់ខាងលើស្ទើរតែទាំងអស់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនបញ្ជូនទៅឃុំឃាំង ធ្វើទារុណកម្ម សួរចម្លើយ និងសម្លាប់នៅមន្ទីរ ស-២១។ បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ការធ្វើបទបង្ហាញអំពីប្រព័ន្ធសន្តិសុខក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (១៩៧៥-១៩៧៩) លោកឡុង ដានី បានចាក់បញ្ចាំងខ្សែភាពយន្តឯកសារស្តីអំពី គុកទួលស្លែង (ស-២១) ឲ្យយុវជនចូលរួមវេទិការបានទស្សនា។ ជាកិច្ចបន្តលោក ឡុង ដានី ក៏បានធ្វើបទបង្ហាញបន្ថែមលើប្រធានបទស្តីពីការទប់ស្កាត់អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ ការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា ការរើសអើង និងផលវិបាករបស់វា។ មុនពេលបញ្ចប់វេទិកាថ្នាក់រៀននេះ យុវជនបានមានចំណាប់អារម្មណ៍ដូចខាងក្រោម៖ នាងខ្ញុំឈ្មោះស៊ុន សុម៉ាលីស ភេទស្រី មានអាយុ១៦ឆ្នាំ មកពីវិទ្យាល័យប៊ុនរ៉ានីហ៊ុនសែនស្រែតានងកើត ។ ខ្ញុំពិតជាមានអរម្មណ៍រំភើបនៅពេលដែលបានមកទស្សនៈកិច្ចសិក្សា និងចូលរួមវេទិកាស្តីអំពីប្រវត្តិសាស្រ្ត​​ខ្មែរក្រហមនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកោះថ្ម ព្រោះនៅខាងសាលាវិទ្យាល័យស្រែតានងកើតពុំធ្លាប់ដែលបានចូលរួមពីមុនមកទេ។ នៅពេលដែលខ្ញុំចូលមកដល់ក្នុងកន្លែងពិព័រណ៍ខ្ញុំឃើញថាមានការរៀបចំបានស្អាត ហើយមានទាំងផ្ទាំងគំនូរនៃការធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាមដើម្បីស្នើរសុំជំនួយក្នុងការរៀបចំបង្កើតកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជាដើម្បីរំដោះប្រទេស និងប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ។ នៅបណ្ដុំរូបភាពនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលនេះ ក្រោយពីបានស្ដាប់ការពន្យល់ណែនាំរបស់លោកគ្រូឡុង ដានី រួចមកខ្ញុំទទួលបានចំណេះដឹងច្រើន ជាងមុនទាំងវិធីទប់ស្កាត់និងផលប៉ះពាល់ពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ។ ខ្ញុំបាទឈ្មោះ គុណ ជិនប៉ាវ ភេទប្រុសមានអាយុ ១៩ឆ្នាំ មកពីវិទ្យាល័យប៊ុនរ៉ានីហ៊ុនសែនលាជលើ។ នៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកោះថ្មខ្ញុំឃើញមានការរៀបចំបានស្អាតអំពីរូបថតជំនាន់ខ្មែរក្រហម រូបភាពបន្ទាប់ពីរំដោះឆ្នាំ១៩៧៩រួចផ្ទាំងគំនូរផែនទីរណ្ដៅសាកសពជាច្រើនកន្លែងដែល លោកគ្រូប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកោះថ្មគាត់បានពន្យល់ណែនាំអំពីរូបភាព ផ្ទាំងគំនូរដែលមាននៅក្នុងនោះ ។ ក្រោយពីបានមកទស្សនៈកិច្ច និងចូលរួមវេទិកានៅទីនេះរួចមកខ្ញុំទទួលបាននូវចំណេះដឹងថ្មីៗជាច្រើនដែលខ្មែរក្រហមបានធ្វើបាបប្រជាជនឲ្យធ្វើការលើសពី១២ម៉ោងនៅក្នុងមួយថ្ងៃ បំបែកបំបាក់គ្រួសារមិនឲ្យរស់នៅជួបជុំគ្នា ក្មេងដែលមានអាយុចាប់ពី១៥ទៅ១៦ឆ្នាំឡើងត្រូវធ្វើជាកងចល័ត យោធា ហើយចំពោះកុមារក៏ ត្រូវធ្វើការដូចគ្នា។ ស្រូវដែលប្រជាជនធ្វើបានយកទៅលក់ឲ្យបរទេសហើយប្រជាជនត្រូវបរិភោគអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ ។ ក្នុងនាមខ្ញុំជាសិស្សម្នាក់ខ្ញុំនឹងខិតខំរៀនសូត្រឲ្យបានច្រើនហើយចែករំលែកអ្វីដែលខ្ញុំទទួល បានទៅដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយដែលគាត់ពុំសូវបានសូត្រអំពីប្រវត្តិសាស្រ្តឲ្យគាត់បានដឹងអំពីផលវិបាកនិងវិធីទប់ស្កាត់នៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ។ Weekend Classroom Forum on the Importance of Studying the History of Democratic Kampuchea (1975-1979) At 7:30 am on March24, 2023, 48 youths (35 females) from Choam and Chan Moul Communes, Memot District, Tbong Khmum province, participated in a classroom forum on “the Security System During the Khmer Rouge Regime (1975-1979) ” at Koh Thma Documentation Center, Tbong Khmum province. To begin with, Mr. Long Dany, Director of Koh Thma Documentation Center, led the youth to visit the exhibition of 133 photographs, drawings and maps in the office of Koh Thma Documentation Center. He started from a collection of photographs of the war in Cambodia in the late 1960s, began from Snuol and Koh Thma of Memot districts, a collection of photographs from the Democratic Kampuchea Regime (1975-1979), a collection of photographs of the Cambodian activities after the fall of the Khmer Rouge on January 7, 1979, a collection of photographs of evidence of crimes committed by the Khmer Rouge (1975-1979), a collection of paintings about comrade Hun Sen (Samdach Techo Hun Sen) and four warriors leaving for Vietnam to organize forces to overthrow the genocidal regimes of Pol Pot on June 20, 1977, and a road map about Comrade Hun Sen and his 4 comrades left the military barracks in Koh Thma village to the border area of Ang Dach Same Trayoeng (X-16) and a number of locations in Lok Ninh district, Song Be province, Vietnam, and the establishment of Unit 125, the first Cambodia National Salvation Armed Forces to overthrow the genocidal regime of Pol Pot on May 12, 1978. Then, Mr. Dany gave a presentation on the history of Democratic Kampuchea (1975-1979) on the Security system in Democratic Kampuchea (1975-1979). Mr. Long Dany said that according to research by Documentation Center of Cambodia, hundreds of thousands of people were arrested, detained, tortured, interrogated, and brutally killed at security offices across Cambodia during the Democratic Kampuchea Regime (1975-1979). The Khmer Rouge set up nearly 200 security offices throughout the country. The word of Security was a term used by the Khmer Rouge instead of prison. Security offices or prisons were used by the Khmer Rouge as places for detention, interrogation, and execution of prisoners. Under Democratic Kampuchea (1975-1979), the Khmer Rouge organized the Security office into five levels: 1) The first three levels of Security office (Commune level, District level, and Regional level) were mostly the detention centers of Lon Nol regime ex-soldiers and civil servants and other prisoners who are ordinary people accused of stealing or stomping. Food or running away from work or saying bad thing about the Angkar. 2) The Zone’s security office was a place of detention, torture and killing of Khmer Rouge lower cadres and their families and those who are accused of committing various crimes in that Zone. 3) The highest level of security was the Central security office (Coding name is S-21), located in Phnom Penh. Almost all of the prisoners at S-21 were former Khmer Rouge cadres and their families accused of betraying the Khmer Rouge (Communist Party of Kampuchea). Very few prisoners survived from S-21. Under Democratic Kampuchea (1975-1979), the Khmer Rouge divided enemies into two types: internal enemies and external enemies. The internal enemies are the new people, government officials from the previous regime, mountain indigenous people, Cham ethnic group, Vietnamese ethnic group, Chinese ethnic group, intellectuals and so on. The external enemies are the United States, the former Soviet Union, Thailand, Vietnam, and some other socialist countries. All foreigners, Cambodians and Khmer Rouge cadres themselves who were accused of serving as agents for the country as mentioned above were arrested, sent to detention, tortured, interrogated and killed at S-21. After presenting a presentation on the security system under Democratic Kampuchea Regime (1975-1979), Mr. Long Dany screened a documentary film about Tuol Sleng Prison (S-21) for young people to participate in the forum. Then, Mr. Long Dany also gave additional presentations on the prevention of genocide, the use of violence, discrimination, and its consequences. Before concluding this class forum, the young people had the following interests: My name is Sun Somalis, a 16-year-old girl from Bun Rany Hun Sen High School, Sre Tanorng Khang Kaet. I was really excited to visit and attend the classroom forum on The Khmer Rouge history at the Koh Thma Documentation Center, because Sre Tanorng Khang Kaet High School had never been here before. In the place of exhibition, I see that there is a neat arrangement and there are drawing pictures of Samdach Techo Hun Sen and his 4 comrades to travel to Vietnam to ask for help in organizing the Cambodian National Salvation Armed Forces to liberate the country and the Cambodian people from the Democratic Kampuchea regime. In the photo gallery in this center, after listening to Mr. Long Dany's explanation and presentation on the Khmer Rouge history, I gained more knowledge about the history and how to prevent and the effects of the genocidal regime. My name is Kun Chinpao, male, 19 years old, from Bun Rany Hun Sen Leach Leu High School. In the Koh Thma Documentation Center, I saw a beautiful arrangement of photographs of the Khmer Rouge regime, photos after the liberation in 1979, and drawing pictures, maps, graves, many places, where the director of the Koh Thma Documentation Center, he explained about that. After visiting and participating in the forum here, I gained a lot of new knowledge that the Khmer Rouge forced people to work more than 12 hours a day, breaking up families, not living together. 15 to 16 yearsolds must be join in the military unit or the mobile unit and children must work in the same way. The rice that people growing were sold abroad and people had to eat not enough food. As a student, I will try to learn as much as I can and share what I have learned with the younger generation who have not learned much about history, to let them know the consequences and prevention methods of the genocidal regime.